Van alle ‘onderdelen’ van een Eucharistieviering is ‘de Lezingen’ wel het meest mysterieuze deel. Er worden meestal twee of af en toe drie lezingen gehouden, waarbij de eerste lezing het een stuk betreft uit het Oude Testament, de tweede meestal een of andere Brief van Paulus, zijn penvriendje Timotheus of Petrus, kortom een Apostolische kijk op religieus ‘Hoe heurt het eigenlijk’ en de derde lezing is een stuk uit het Nieuwe Testament en voor de RK Kerk is dat altijd uit het Evangelie van Jezus. In die Evangelielezing is ook het ‘Thema’ van de hele Eucharistieviering terug te vinden. De RK kerk houdt zich in de Preek, die na de Evangelielezing komt, meestal wel vast aan dat thema. Het komt zelden voor, dat een voorganger die hele lezingenbundel links laat liggen en over zijn eigen stokpaardje begint. Maar soms gebeurt het wel.
De Lezingen hebben als doel, om de gelovigen met name te doen geloven, dat de wereld van God, Jezus en de Heilige Geest een wereld is, waar over zoiets simpels als ‘Naastenliefde’ en ‘Heb je God lief’, ook heel gewichtig en vooral ‘intelligent’ kan worden nagedacht en als zo wordt verklaard. Met (zelfs voor de voorganger totaal onbegrijpelijke) stukken tekst, door profeten opgesteld, met brieven van met name Paulus, die op chagrijnige toon laat weten, dat ‘ie het allemaal maar niks vindt, zoals het nu gaat en tenslotte een verhaal over Jezus, waarin Hij met veel Katholiek genoegen de Farizeeërs loopt af te zeiken in hun poging, hun geloofsliefde zoveel mogelijk Authentiek aan de wetten van Mozes te houden. Men krijgt als gelovige het beeld, dat de RK Kerk de enige is, die uit de wirwar van al die teksten, enige duidelijkheid kan scheppen. De RK Kerk houdt zijn gelovigen graag voor, dat zij (de Kerk) de enige instantie is, bij wie de Gelovige met een gerust hart zijn Ziel kan onderbrengen. Ja, ik kan ook stellen, dat de gelovige door de RK Kerk het liefst wordt ‘overdonderd’ door de ingewikkeldheid van die teksten, waarna bij de Preek, die op deze lezingen volgt, korte metten wordt gemaakt met het idee, dat diezelfde kerkorde er maar een slag naar slaat. Wat dat betreft kijken de Protestanten terecht meewarig naar die simplistische Katholieke voorgangers, als die gaan proberen, om ‘Het Woord’ uit te leggen.
De Rooms Katholieke Kerk is geen kerk van ‘Het Woord’. Zij is een kerk, waarin de Ceremonie een allesbelangrijke plek inneemt in de Eucharistie. Dat, wat de RK Kerk in die Lezingen niet in woorden kan vangen, legt zij graag uit met en in Ceremonieën. De gelovigen zien het Woord van die Lezingen in al die bijzondere handelingen terug. En het is om die reden, dat de RK Kerk die Ceremonieën zo Heilig mogelijk wil beschouwen. Ze hebben namelijk niets anders tot hun beschikking. En aangezien de gelovige nogal gauw onder de indruk is van ‘uiterlijk vertoon’, zal de RK Kerk in zijn Eucharistie dan ook graag grijpen naar alles, wat letterlijk los en vastzit, om de Heiligheid van God, Jezus en de Heilige Geest vooral in hun eigen Kerk ten toon te spreiden. Daarbij niet schuwend te verkondigen, dat Jezus hun kerk als de Ware Kerk beschouwt. Kortom: De Rooms Katholieke Kerk praktiseert het geloof in de teksten van de Lezingen in hun ceremonieën. Tja, daar kunnen die Protestanten nog een puntje aan zuigen. Dat zijn meer de jongens van de theorieën. De Protestanten houden er van, om (hun theoretische kennis van) Het Woord te onderhouden en lezen zich daarom helemaal suf in die Bijbel.
Is het al met al dan zo zinloos, om al die Lezingen te houden, al dan niet met voor de Katholieke gelovige vaak ondoorgrondelijke teksten? Ja, omdat het houden van die Lezingen, alsmede de inhoud ervan worden voorgeschreven door de Liturgische Commissie van de Kerk. In de praktijk betekent het, dat de ‘Lezingen door het jaar’, zoals dat in vaktermen heet, al vaststaan en in iedere Kerk dezelfde Lezingen wordt voorgeschreven. Stel je toch eens voor, dat de Lezingen worden overgelaten aan de lokale liturgiecommissies. Dat wordt een zootje. Dan komen er ineens begrijpelijke teksten opduiken van bijvoorbeeld Nel Benschop of Huub Oosterhuis. Dat kan niet, natuurlijk! Want zo het Geloof ‘praktiseren’ wil de RK Kerk niet. Waarom niet? Heel eenvoudig: Omdat ze er geen Ceremonie bij kunnen bedenken, die aansluit bij wat ze al hebben.
De RK Kerk is een ‘ceremoniële’ Kerk. Dat mag u lezen, zoals u het leest. Maar zeg het maar niet te hard. Ze geloven u toch niet op uw Woord. Gelukkig maar, dat er daarom Protestanten zijn.
Morgen: De Preek