Het is een bekend verhaal uit de vele parabels, die Jezus de wereld voorhoudt: Die van de onrechtvaardige rentmeester, die van zijn Leenheer de verantwoordelijkheid krijgt over diens bezittingen en bedrijf. De Leenheer had vernomen, dat die Rentmeester er een janboel van heeft gemaakt, ontslaat hem en hij moet zijn boeken inleveren. De rentmeester redeneert nu als volgt: ‘Als ik nu, voordat ik de boeken moet overdragen, eens zorg voor een fikse schuldvermindering bij al die schuldenaars. Dan zullen die mij wel een fijne jongen vinden. En als ik op straat kom te staan, zullen ze mij net zo helpen, als ik hen deed.’ Zo gezegd, zo gedaan. De ene na de andere schuldenaar krijgt de korting en als de Leenheer van de aktie hoort, dan geeft hij toe, dat de Rentmeester het slim heeft aangepakt. Maar Jezus stelt, dat die Rentmeester vooral aan zichzelf heeft gedacht. Want de Leenheer moet maar zien, hoe die schuldenaren hem ooit nog zullen terugbetalen. En de schuldenaren hebben kwijtgescholden gekregen, wat hen eigenlijk op hun persoonlijke omstandigheden niet toekwam.
Vandaag staat dit Evangelie in de kerken centraal. En met name met de Rooms Katholieke Kerk heeft de Hemel, juist over dit Evangelie, nog een appeltje te schillen.
Er was een tijd, dat je bij de Katholieke Kerk kon biechten voor je zonden. De schuld aan God, de Hemelse ‘Leenheer’, die tot Zijn grote verbazing de Rooms Katholieke Kerk als Rentmeester door de strot geduwd heeft gekregen. Welnu, die Kerkorde deed, zoals ze de apostelen ook zagen doen en bouwde voort op de Boodschap van Jezus. Maar ze vergaten daarbij hun eigen belangen niet uit het oog. Sterker nog dan de Onrechtvaardige Rentmeester deed, zag de RK Kerk er geen probleem in, om met de schulden van de schuldenaren een winstgevend handeltje te drijven. Lees het dus goed: ‘Het waren niet de schulden aan de Kerk (de Rentmeester) maar aan de Leenheer (God). De RK Kerk bood aan, om de schulden te ‘verlichten’ of ‘kwijt te schelden’, door aan de schuldenaar een z.g. ‘Aflaat’ aan te bieden. Een Aflaat is in de Katholieke Kerk een kwijtschelding van straffen die de gelovige in het hiernamaals nog moet uitboeten. Als de schuldenaar nu maar voldoende geld had, dan kon hij deze schulden dus afkopen. De schuld aan God (met een mooi woord ‘Indulgentie’ genoemd) door het betalen van geld aan de kerk. En wat deed de Kerk met al dat geld? Wel, naast het ‘goede werk’ van bouwen van (eigen) kerken, scholen en ziekenhuizen, hebben ze onder andere een mooi clubhuis voor zichzelf laten neerzetten. Compleet met alle waardigheid en ontzag, die deze Kerk zo welgevallig is.
Maar niet alleen de Kerk zelf deed het op deze manier. Ook kloosterordes zagen in het al dan niet ‘legaal’ verstrekken van Aflaten, een mogelijkheid om zichzelf te voorzien van een lucratieve bijverdienste. Pas toen de monnik Maarten Luther in 1517 zijn 95 stellingen tegen de kerkdeur had gespijkerd, begon men toch wel te vinden, dat het ‘enigszins uit de hand gelopen was’. Maar pas in 1562 houdt men het met ‘Aflaatpredikers’ eindelijk voor gezien. De enige, die nu nog een Aflaat, hetzij ‘Deels’ hetzij ‘Vol’ kan verstrekken, is de Bisschop van Rome (de Paus). Maar natuurlijk wel aan diegenen, die een ‘positieve bijdrage’ levert aan (het welzijn van) de RK Kerk. Een ouwe vos mag dan wel zijn haren verliezen, maar daarmee nog niet zijn streken.
De Rooms Katholieke Kerk als de slimme rentmeester, met al dat ‘Godsvruchtige Werk’, dat zij zichzelf hebben toevertrouwd en daarbij zichzelf vooral niet vergetend. Niet in macht, niet in aanzien, niet in waardigheid en ook vooral niet in rijkdom. En zelfs vandaag de dag ‘leunen’ ze dus op eenzelfde populariteit, die de onrechtvaardige rentmeester ook over zichzelf dacht te kunnen bewerkstelligen. De Aflatenhandel is gestopt, dat is waar. Maar de Kerk heeft nog voldoende mogelijkheden in de aanbieding, om toch aan zijn geld te komen. Misintenties bijvoorbeeld. Bidden voor het Zielheil van een overledene. Het gaat niet om de bedragen; het gaat om de mentaliteit van de ouwe vos.
De Hemel is benieuwd, wie er in een RK Kerk vandaag zo nog een preek over heeft durven afsteken.