Na het Tweede Vaticaans Concilie begon het gelazer over de ‘Leer’ in de Katholieke Kerk pas goed. Bekende Theologen zoals de Vlaamse Edward Schillebeeckx, die de opstanding van Jezus als ‘objectieve gebeurtenis’ ontkende, Piet Schoonenberg, hoogleraar in Nijmegen en verantwoordelijk voor de uitgave van de nieuwe catechismus, theoloog en hoogleraar Hans Küng en de bevrijdingstheoloog Leonardo Boff, werden naar Rome geroepen om hun opvattingen toe te lichten.
In Frankrijk was daar Marcel-François Lefebvre, die het niet erg ophad met al die hervormingen van het VC II, die hij in strijd vond zijn met de Katholieke Leer. Hij wilde het liefst terug naar de Tridentijnse ritus, (de vorm van Katholieke eredienst van 1870). Lefebvre begon ‘voor zichzelf’ en werd prompt door Paus Paulus VI geëxcommuniceerd. (In gewoon Nederlands: ‘De Kerk uitgegooid’) Pas in 2009 werd deze ex-comunicatie opgeheven. Andere theologen kregen wel kerkelijke erkenning, zoals Joseph Ratzinger, de latere Paus Benedictus XVI.
In 1968 brak in Nederland de Kerkelijke Hel los, toen er tijdens Het Pastoraal Concilie van Noordwijkerhout werd gesproken over de afschaffing van het (verplichte) celibaat. Een heikel punt binnen de Katholieke Leer, dat zich toespitst op het ‘ongehuwd priesterschap.’ De toenmalige Kardinaal Bernardus Alfrink viel bij Rome uit de gratie en zo kreeg Nederland een aantal bisschoppen, die ‘recht in de Leer’ waren en voor Rome ‘onschadelijk’. In Rotterdam kwam Adrianus Simonis, in Roermond Johannes Gijzen en Johannes Ter Schure in den Bosch. De Nederlandse kerkprovincie heeft vandaag de dag nog altijd te lijden onder de invloed van deze drie markante persoonlijkheden, maar zeker ook door de ‘creatie’ van Kardinaal Eijk door Paus Benedictus XVI, in hun jonge jaren studiegenootjes van elkaar. Kwestie van goed ‘netwerken’, dus. Laatstgenoemde kardinalen hebben hun stempel gedrukt met name op het priesterschap van vele studenten, waarbij vooral die studenten werden ‘uitverkoren’, die de visie van deze conservatieve bisschoppen deelden. Het was de tijd, dat de ‘Leer der Kerk’ opnieuw belangrijker werd gevonden, dan het ‘Licht der Wereld.’ Of zoals Kardinaal Joseph Ratzinger het in de ‘Osservatore Romano’, (Oh ja, de Kerk van het gewiekste Rentmeesterschap was sinds 1 juli 1861 ook nog een krant begonnen, maar dit terzijde) liet optekenen, dat in het tweede boek over het priesterambt van de hand van Edward Schillebeeckx ‘enkele punten zijn, die niet overeenkomen met de Leer der Kerk’. De reactie van Edward Schillebeeckx was veelzeggend: ‘Er wordt nergens gezegd, dat ze afwijken van het christelijk geloof!’
Thans heeft de RK Kerk een Paus, die de nadruk legt op de eenvoud en oog heeft voor de armen van deze wereld. Hoewel hij het niet kan maken, van zijn ‘Kerkleer’ afstand te nemen, houdt deze Paus wel degelijk in de gaten, dat hij voor de wereld een duidelijk signaal wil afgeven van ‘terug naar de basis van het christelijk geloof’. Over deze Paus Franciscus is al een column geschreven onder de titel ‘Trooster van de Heilige Geest’ (29 augustus 2016).
Het is na deze vogelvlucht door de geschiedenis van de kerk toch aardig, om de balans op te maken. En daarbij een aantal vragen te formuleren, die weinig met de ‘Leer der Kerk’ te maken hebben, dan wel weinig ophebben met die ‘Leer’. De Hemel heeft een aantal van die vragen geformuleerd en uiteraard ook van een antwoord voorzien. We zouden dit willen zien als een ‘Catechismus van de menselijke Ziel’.
Morgen zullen we een aantal vragen van die Catechismus aan u presenteren. En dan gaan we daarna de draad oppakken, waar we hem in 1517 bij Maarten Luther hebben gelaten, voor wat hij was. Kortom, we gaan de Protestanten ook eens volgen tot op heden. Maar eerst dan toch maar die Catechismus van de menselijke Ziel, omdat die ook zal verklaren, hoe, waar en waarom ook de Protestanten zo hun ‘eigengereidheid’ hebben, als het gaat om het Leven met Gods Woord in de Ziel.