Wie wel eens naar ‘de Bollen’ is geweest (‘De Keukenhof’ tussen Hillegom en Lisse), die zal zich de ogen uitgekeken hebben naar de fantastische kleuren van de tulpen aldaar. Het bijzondere eraan, is dat die tulpen nergens ‘in het wild’ groeien. Ze zijn ‘gekweekt’. Bij dit kweken wordt de techniek van de z.g. kruisbestuiving toegepast. Het mag een romantische term zijn uit de natuurkundeles van vroeger, maar in feite gaat het hier om geavanceerde technologie, waarbij het DNA van de ene tulp indirect wordt aangepast door deze te kruisen met het DNA van een andere tulp. De ene tulp is geel en de andere is lang. Bij succesvol kruisbestuiven krijgen we dus of een gele lange tulp of een niet-gele korte tulp. Realiseert u zich dus, dat hoe mooi u de Keukenhof ook vindt, u in feite staat te kijken naar het resultaat van klassieke biotechnologie.
Welnu, moeten we bij kruisbestuiving maar een beetje afwachten, wat het resultaat zal worden, er is een techniek beschikbaar, waarin zo 100% gewenst resultaat kan worden bereikt. Het voert hier te ver, om dat technisch uit te leggen, maar in een paar woorden verteld, kan men van die gele tulp een stukje uitnemen, wat de ‘broncode’ bevat van de kleur ‘geel’. Vervolgens verwijdert men uit de andere tulp dat stukje, dat de ‘broncode’ bevat van de ongewenste kleur. Vervolgens ‘plakt’ men de ene ‘broncode’ op de plaats, waar bij die andere tulp de ‘broncode’ is verwijderd en voila! We hebben een lange, gele tulp! In wetenschappelijke termen spreken we dan van ‘modificatie’. En dat uitgenomen stukje heet wetenschappelijk een ‘gen’. En een heleboel van die ‘genen’ aan elkaar geplakt, noemen we het DNA, wat weer een afkorting is van het Engelse ‘Deoxyribonucleic acid’. Het DNA is de drager van al die genen. Daarom heet deze technologie dan ook (hoe toepasselijk) de ‘Gen-Technologie’.
In theorie kan men dus alles, maar dan ook werkelijk alles aanpassen, indien men van datgene, wat men aan wil passen, beschikt over alle informatie over het DNA en het te wijzigen Gen. Waarbij natuurlijk de DNA wel moet passen bij het te veranderen object. Men kan wel een Gen uit een DNA halen, maar niet verschillende DNA structuren klakkeloos aan elkaar rijgen.
Allemaal mooi en aardig, zult u zeggen, maar noem eens een paar praktische voorbeelden van het gebruik van Gen-technologie. Nou, dat zijn er nogal wat! Voedsel, bijvoorbeeld. Ook het produceren van antibiotica bijvoorbeeld gaat met behulp van transgene micro-organismen (‘gemodificeerd’ dus). Vele geneesmiddelen worden al gemaakt op deze manier, waaronder insuline, interferon en vaccins tegen Hepatitis B en kinkhoest.
Wie herinnert zich Herman, de met gentechnologie aangepaste stier, wiens vrouwelijke nakomelingen o.a. zorgen voor het aanmaken van serumalbumine, een stof, die gebruikt wordt voor bloedzuivering. ook planten worden met genetische modificatie aangepast, bijvoorbeeld rijst.
In de geneeskunde kennen we de Gentherapie, een manier van behandelen van erfelijke aandoeningen. Er is dan sprake van een ontbrekend of afwijkend gen. Nou, in een paar woorden gezegd: ‘De foute Gen wordt eruit gehaald en de ‘correcte’ Gen er voor in de plaats gezet’. Probleem in principe opgelost. In theorie natuurlijk wel, maar er zijn nog vele onderzoeken nodig, om het helemaal vlekkeloos in de praktijk te laten werken. Maar…. het principe is wel gevonden.
Nou, hoe is het met uw mening? Vindt u het tot zover ethische verantwoord? Uiteraard nog afgezien van de ‘waterdichtheid’ van deze technologie. Want tja, hoe is het met de resistentie tegen ziektes gesteld. Loop je daar met ‘gemodificeerd’ eten toch meer gevaar mee? De logica van die gedachte zou u wel eens gelijk kunnen geven, al is dat niet aangetoond. Of zegt u: ‘Ik wil uitsluitend eten, wat van nature is verbouwd en verwerkt!’ Tja, dan zult u toch goed moeten gaan uitkijken in de supermarkt. Want zelfs die prachtige tomaten, die maïskolven en die paprika’s in de meest fraaie kleuren, zij zijn maar al te vaak ook een product van genetische bio-technologie!
Morgen spreken we met u over gentechnologie en het menselijk leven.