Er is niets zo moeilijk voor een mens, dan toe te geven, dat hij ‘onvolmaakt’ is. Hij maakt vergissingen, inschattingsfouten, heeft al te vaak vooroordelen en houdt alleen graag vast aan zoals hij het ziet. Risico van een dergelijke levenshouding is het gevaar, dat de wereld dat anders beleeft. En wanneer de mens daar achter komt, dan is het een hele opgave, om zijn ‘onvolmaaktheid’ toe te geven. Dat doen mensen niet graag, tenzij ze als reden van die ‘vergissing’, ‘verkeerde keus’ of ‘boos reageren’ al te gemakkelijk iemand anders aansprakelijk, dan wel verantwoordelijk kunnen stellen. ‘Ja, maar hij…’ Het is echter nog maar de vraag, of dergelijke handelingen als ‘zonde’ kunnen worden aangemerkt. Toch is de mens ‘tot zonde geboren’, zo stelt menig christelijke kerkorde. En daarmee veroordeelt zo’n kerkorde de mensenziel al bij voorbaat ‘ter dood’. En alleen bij de ‘Gratie Gods’ overleeft de mens de uitvoering van dit vonnis.
Er is een wezenlijk verschil tussen ‘zonde’ en ‘schuld’. Als definitie is een ‘zonde’ een overtreding tegen de Liefde van God Zelf. Vloeken bijvoorbeeld, maar ook Haten. De definitie van ‘schuld’ is ‘een achterstand hebben in Liefde voor je naaste en voor God.’ Wie dus in een eredienst begint met een schuldbelijdenis, moet niet in de eerste zin roepen: ‘Ik belijd voor de Almachtige God, dat ik gezondigd heb.’ Dat hoort niet thuis in een schuldbelijdenis, maar in een belijdenis van zonden. Maar loopt u dan de hele dag te vloeken? Heeft u dan zoveel Haat jegens uw medemens? Laten we de 10 Geboden er eens bij halen: Doet u dat allemaal overtreden? Als het antwoord ‘ja’ is, dan redt u het niet met een Belijdenis van Zonde!
Al met al klopt er weinig van een (voorgeschreven) schuldbelijdenis. De terminologie wordt dwars door elkaar heen gebruikt. Omdat die overstapt van ‘schuld’ naar ‘zonde’. Maar een belijdenis van zonde? Klopt dat dan wel? Nee, want in de RK liturgie staat de zin: ‘Door mijn schuld, door mijn schuld, door mijn grote schuld’. Daarmee wordt de ‘zonde’ weer gekoppeld aan uw ‘schuldverklaring’, wat iets anders is dan uw ‘schuldigverklaring‘. Bovendien is het nog maar de vraag, of al zou u dagelijks zondigen, dit automatisch als ook uw schuld mag worden beschouwd. Wie een opvoeding heeft gehad, waarin hij voortdurend met kindermishandeling te maken heeft gehad, die zal geen andere wereld kennen, dan die van het mishandelen van kinderen. Iemand, die is opgegroeid in een crimineel milieu zal geen andere wereld leren dan die van de misdaad. En kijk maar eens naar de Haat, die kinderen van hun ouders leren, als het gaat om discriminatie, racisme, homohaat etc. Je kunt toch onmogelijk die kinderen de ‘schuld’ op zich laten nemen. Ze zijn immers niet ‘schuldig’!
Het is daarom (waar gebeurd) werkelijk misdadig, wat een christelijk gereformeerde dominee tijdens een begrafenis van een kind, de broertjes en zusjes van dat gestorven kind voorhield. Hij sprak: ‘Dit kind is gestorven en dat is jullie schuld!’ Zo’n man dient ter plekke in de grafkuil geworpen te worden. Het trauma, wat de kinderen in hun latere leven hebben opgelopen, hebben ze nooit meer verwerkt.
En dan heb ik het nog niet gehad over het ‘gemak’, waarmee een RK voorganger met een ‘toverspreuk’ de zonden van zijn toehoorders vergeeft en daarmee ook zijn eigen zonden. Want, zoals ik u al eerder meldde: Hij staat daar in twee gedaantes. En en met die ene gedaante vergeeft hij zijn eigen andere gedaante. De linkerhand weet hier dus wel degelijk, wat de rechter doet. Het Kerkelijk Recht dient zich opnieuw te bezinnen over de vraag, wat zonde is, wat schuld is en in hoeverre de kerkorde daarmee hun eigen handen wast. In hun eigen ‘onschuld’ in ieder geval niet.
Morgen: het Gloriagebed