Afgelopen zondag overleed vrij onverwacht de in Duitsland redelijk bekende Protestantse theoloog Kurt Klätschmeier. Met het Lutherjaar en de 499 jaar Reformatieherdenkingen is het goed om eens de balans op te maken. Wij spreken thans met de Ziel van deze theoloog, die inmiddels bij Ons is gearriveerd.
Goedemiddag, Herr Klätschmeier
-Gutenmittag
Wie get’s
-Het is even wennen. Ik krijg straks nog een uitgebreide rondleiding.
Wat is het eerste, dat u hier opvalt?
–De sfeer. Het is hier heel ontspannen. Men lacht hier vriendelijk naar elkaar, men hoort graag elkaars ervaringen. En ik heb het woord Bijbel nog niet horen vallen.
Vind u dat vreemd?
-Als een mens zijn hele leven om zijn oren is geslagen met die ‘Sola Scriptura’, dan is dat wel even wennen.
Bijna 500 jaar Lutherse Reformatie. U zult wel trots zijn.
-Trots is niet het goede woord. Meer opgelucht.
Legt u eens uit?
-De tijd voor de Reformatie werd het hele geloof bepaald door die Kerk uit Rome. Het was goed, dat daar een einde aan kwam. Maar ook de Reformatie heeft toch niet gebracht, wat het had moeten zijn.
Waar doelt u op?
-Wat de grondleggers van de Reformatie, zoals wij die kennen ook probeerden te wijzigen, in zekere zin bleven zij toch behoudend. De Zwitserse humanist Ulrich Zwingli bracht de werkelijke Reformatie. Maar de macht en aanzien van ‘Rome’ was en is nu eenmaal niet van tafel te vegen.
En vanwaar dus nu die opluchting?
-Ik ben ervan af. Ik hoef me niet meer druk te maken over, wat de wereld en zijn kerken van het Woord van Jezus Christus gemaakt heeft of zal maken.
U klinkt toch teleurgesteld?
-Ik ben niet teleurgesteld. De wereld doet, zoals hij doet en de Kerken doen, zoals zij doen. Dat is gevormd uit tradities, macht van de grote getallen en een ‘overdonderende’ vanzelfsprekendheid.
Macht van de grote getallen?
– Oh zeker! Met 4,5 miljard gelovigen is de RK Kerk de grootste Kerk ter wereld. En dat is ook precies het argument, dat ze gebruiken: ‘Met zoveel gelovigen in één Kerk! Die kunnen er toch niet allemaal naast zitten?’ Met andere woorden: Omdat iedereen het gebruikt, moet het wel goed zijn. Het valt dan niet mee, om daar tegen in te gaan en te zeggen: ‘Het deugt niet’. Maar wat is het alternatief?
De Reformatie?
-Oh zeker! Het gaf en geeft de RK Kerk nog altijd een fikse knauw in hun zelfingenomenheid. En dat blijkt wel, als je Katholieken hoort spreken over de Protestantse Kerk. Die zouden toch weer terug moeten keren in de ‘Moederkerk’. De RK Kerk beschouwt zich nog altijd als ‘Oppermachtig’. Dat de Reformatie hun macht eenvoudigweg gebroken heeft, daar willen ze in ‘Rome’ niet aan. Niet met die 4,5 miljard onderdanigen.
Uit uw woorden maken Wij op, dat u toch de Reformatie niet ‘geslaagd’ vindt?
-Mwah… Niet geslaagd. Men had er meer van kunnen maken, dan men nu gedaan heeft. Hun terughoudendheid maakt, dat ze zich toch ‘ondergeschikt’ voelen aan ‘Rome’. Nergens voor nodig. Maar pak het dan eens aan!
Wat zou u de Protestantse Kerk willen adviseren?
-Wat ik mijn hele leven al heb aangegeven: Beschouw jezelf niet als het kleinere broertje. Neem je verantwoordelijkheid en geef de mensen geen alternatief op Katholiek Geloven. Geef ze het alternatief vanuit je eigen denkbeeld. Dat had Ulrich Zwingli wel begrepen. Maar die was zijn tijd ver vooruit.
En verder?
-Leef je geloof in vrijheid van je liefde en geluk. Laat de Liefde voor God in je Ziel resoneren en zie je geloof nou eens niet als Godsgruwelijk Serieus. Wees eens vrolijk. Lach om de Hemel en lach om jezelf. Heel bevrijdend, hoor!
Ja, daar zegt u wat. De Protestantse Kerken hebben allemaal de naam van streng en bewegingloos. Hoe denkt u, dat dat is ontstaan?
-Ha, dat is heel eenvoudig te beantwoorden. Luther was Duits, Calvijn Frans-Zwitsers en ook Zwingli komt uit Zwitserland. Ook de schrijvers van de Heidelbergse Catechismus, Caspar Olevianus en Zacharias Ursinus waren Duits. In die landen heerst een natuurlijke drang naar degelijkheid. Naar alles, dus ook naar geloven. En daar maak je geen grappen over.
Tja, Duitsers maken geen grappen.
-Het is de grootste handicap van de Reformatie. Het totaal ontbreken van zelfreflectie en zelfspot. Typisch Duits.
Kunt u eens een voorbeeld geven van een grap, die men in de Protestantse Kerk naar Duits leefmodel waarschijnlijk niet zou kunnen waarderen?
–Oh zeker. Tijdens de Tweede Wereldoorlog moest men trouw zweren aan de Führer. In de eerste jaren nog met ‘Gott und der Führer’, maar naderhand uitsluitend nog: ‘der Führer’. Als theologen onder elkaar zeiden we wel eens, dat als Hitler het Evangelie zou kunnen herschrijven, hij dit ongetwijfeld zou doen. En dat dan Jezus op Pinksteren niet aan de Apostelen was verschenen met Zijn Groet ‘Vrede Zij u’, maar dat hij bij die gelegenheid binnen zou treden, Zijn rechterhand schuin omhoog zou steken en roepen: ‘Sieg Heil!’
Morgen deel twee van dit interview.