Voordat we ons bezig kunnen houden met de vraag, waaraan men een mystieke beleving kan ‘herkennen’, is het toch zinvol, om eerst bezig te zijn met de vraag, waartoe het dient. Een mensenziel ondergaat een mystieke beleving, omdat zijn Ziel dit gevraagd heeft, dit nodig heeft om verder te groeien of simpelweg, om een totale ommekeer in het leven van die mens tot stand te brengen. In alle gevallen is het de Ziel van de mens, die binnen het mystieke beleven centraal staat. Men zou zelfs rustig kunnen stellen, dat indien de Ziel van de mens zelf niet centraal staat in dat beleven, dat mystieke contact niet tot stand zal komen. Want waartoe zou het anders moeten dienen, dan de menselijke Ziel. Die centrale plek van de mensenziel binnen zo’n beleven is de kern van de Beleving. Lees het dus goed: Het is niet de Ziel Zelf, die het centrum vormt, maar die zich in het centrum bevindt. De mystieke beleving is het centrum, waarbinnen de Ziel zichzelf volledig kan Zijn.
We zouden u wat voorbeelden geven van (religieus) mystieke belevingen. Wel, de Openbaring aan Johannes, die hij beleefde en heeft beschreven in zijn boek ‘Openbaringen’ (laatste Boek van de Bijbel) zijn in wezen Mystieke belevingen. Sommigen beschouwen dit deel als zijnde Profetieën over de eindtijd, de Apocalypse. Hoewel er absoluut elementen in zijn verwerkt, die dat zouden kunnen staven, is er bij Profetieën immer sprake van een vermelding van tijd of ruimte. Die tijd kan onbepaald zijn genoemd, evenals de ruimte. Maar in de werkelijke Mystiek is geen tijd of ruimte te vermelden. Zelfs het woord ‘ooit’ is daar niet te vinden. Er is maar één Mystieke Beleving te duiden en dat is de gesteldheid, de ‘toestand’, waarin de menselijke Ziel centraal staat. Al het andere is vervlucht. Voor Johannes waren de Openbaringen bedoeld, om te groeien in zijn Ziel.
De Openbaringen van Johannes zijn niet altijd op hun waarde geschat. Het zag er bijna naar uit, of het boek was niet in de Bijbel terecht gekomen. ‘Warrige verhalen met een totaal onzinnige tekst’, zo luidde ongeveer de kwalificaties van Kerkvaders van die tijd. Toch zijn er wel degelijk zinnige verklaringen aan de Openbaringen van Johannes vast te knopen. Misschien doen we dat nog wel eens.
Een bekende Religieus Mystieke Ervaring gold Mozes, die op de berg Horeb, opklom naar zijn Jaweh en Hem zag in het Brandende Braambos. Bij die gelegenheid kreeg Mozes te horen, dat hij de Israëlieten uit Egypte zou voeren. Het mystieke van het gebeuren was niet de bijzondere boodschap; het was het Brandende Braambos. Toen Mozes aan zijn Jaweh vroeg: ‘Wie zal ik zeggen, die mij gestuurd heeft?’ kreeg hij als antwoord: ‘Ik zal ZIJN!’ In het geval van Mozes bracht de mystieke Beleving een totale ommekeer in zijn leven.
Ook zijn er verhalen bekend van mensen, die verschijningen hebben ‘gezien’. Hier is altijd sprake van een zeer persoonlijke ervaring. En dan komen we dus aan de kern van zo’n mystieke beleving: die is altijd persoonlijk. En bovendien nimmer te bewijzen. Althans, met dat wat de wereld als bewijs beschouwt. De wereld beschouwt alleen datgene als bewijs, dat ook op enigerlei wijze ‘waarneembaar’ is: zichtbaar, voelbaar, hoorbaar, etc. Het komt zelden of nooit voor, dat de wereld een ‘beleving’ als authentiek waar gebeurd beschouwt. Voor een dergelijke ‘erkenning’ moet u bij een kerkorde zijn. En die kerkorde beoordeelt uw ‘verhaal’ uiteraard op de mogelijkheid van een Hemelse Interventie in uw Ziel. Maar bovendien zullen ze zich nimmer buiten hun eigen kerkordelijkheid wagen. En indien morgen iemand komt met het verhaal, dat hij een Ontmoeting met Jezus gehad heeft, dan zal de wereld de man voor gek verklaren en de kerk zal zijn verhaal uiterst nauwkeurig onderzoeken. En hier zit voor ons een groot probleem. Want de kerkorde zal iemands verhaal tot op het bot fileren, terwijl diezelfde kerkorde geen syllabe hoeft te bewijzen van hun ‘kerkordelijk mystieke wijsheid’, zoals de RK Kerk dat kent met hun Traditie. Voor de onwetende lezer: We hebben het hier niet over ‘gewoonte’, maar over het z.g. Magisterium, de samenkomst van Paus en bisschoppen, die (volgens diezelfde kerkordelijk aan zichzelf toegewezen regel) in die samenstelling ‘vervuld’ wordt van de Heilige Geest. De ‘Sola Scriptura’, waar de Protestanten zich aan vasthouden, die kennen de Katholieken zo niet. U kunt het beste de onderlinge verhouding beschouwen als een club met statuten en huishoudelijk reglement. Bij de protestanten zijn die Statuten gevormd door het Woord van de Bijbel. De Protestanten hebben zelf geen zeggenschap over die statuten, al zullen ze in hun huishoudelijk reglement wel een en ander willen ‘vormgeven.’ Maar de Protestanten zien de Statuten als eigendom van God. En alleen God kan iets aan die statuten veranderen, indien Hij dit wenst. De Katholieke Kerk houdt hier helemaal niet van en vindt, dat zij net zoveel zeggenschap over de (inhoud van) statuten heeft. En om dat een beetje leuk te brengen, hebben ze het eerder genoemde Magisterium bedacht. En mocht ook zelfs dit Magisterium geen Katholieke verklaring weten voor een mystieke uitspraak of gebeurtenis, dan halen ze hun schouders op en zeggen: ”t Is een mysterie…’
morgen: Mystiek en bewustzijn.