Eens per jaar breekt in iedere religieuze wereld een merkwaardige tijd aan: De Vastentijd. Het is om die reden merkwaardig, omdat dat nergens in welk Heilig Boek dan ook als voorschrift wordt gegeven. Zo beschouwd is iemand, die niet vast, niet in overtreding van Gods Geboden. De Rooms Katholieke Kerk heeft in deze periode het ‘voortouw’, aangezien de Protestantse kerk zo’n ‘vast’-ritueel niet kennen.
De Vastenperiode loopt van 46 dagen voor Pasen tot aan Eerste Paasdag. Echter, omdat het getal 40 in de christelijke kerken een bijzondere betekenis kent (Jezus, die 40 dagen in de woestijn verblijft, het Joodse Volk, dat 40 jaar door de woestijn dwaalt, alvorens het beloofde land binnen te trekken), houdt men dus ook 40 dagen vasten aan, waarbij op de zondagen in die vastenperiode niet behoeft te worden gevast. En zo komt men met terugwerkende kracht op woensdag uit: Aswoensdag. En dan is het wel duidelijk, waarom Bourgondische Gelovigen het er een paar dagen, voordat het Aswoensdag is, nog even goed van willen nemen: Carnaval.
Wij kunnen hier best een heleboel onzinnigs melden over de manier, waarop de christelijke kerk hun Vastentijd vormgeven. Een voorbeeld: Die zondag in de Vastenperiode, waarin men zich blijkbaar te buiten mag gaan aan van alles. Alsof Jezus ook langer in de woestijn heeft verbleven, maar af en toe een baaldag kon opnemen, waarin Hij Zich even mocht laten gaan. Alsof het Joodse Volk 46 jaar in de woestijn heeft gedwaald, maar af en toe een jaartje doorbracht in een vakantieparadijsje bij Eilat.
Neen, beste lezer. Vastentijd is Vastentijd. Je doet het de volledige en ononderbroken tijd of je besjoemelt de zaak. Zo eenvoudig is het.
Waarmee wordt eigenlijk gevast? Eten? Drinken? In de huidige wereld is eten en drinken misschien niet meer zo eerlijk. Want wat mag je wel of niet eten en drinken. Op dergelijke voorschriften zijn genoeg alternatieven te bedenken, waarbij men nauwelijks nog het Vasten als werkelijk ritueel beleeft. Ook hier wordt zo op grote schaal gesjoemeld. Probeer maar eens iemand ertoe te brengen, om zichzelf oprecht in de spiegel te bekijken. Ga maar eens naar een supermarkt, om te zien, wat daar voor karrenvrachten aan die ‘Vastenaktie’ wordt uitgegeven en ingeslagen.
Maar als dat sjoemelen dan werkelijk geen enkele betekenis aan de Vastenperiode geeft, wat dan nog wel? Is er niet toch iets te bedenken, waarmee de mensheid zich kan herbezinnen over wat hij heeft of niet heeft? Oh zeker! Maar dan moet de Vastenaktie niet meer gaan over eten en drinken alleen.
Vasten is versoberen. Niet direct wat eten en drinken betreft, maar van alles, waar u met een beetje eerlijk besef wel het woord ‘luxe’ op kunt plakken. Het matigen van die luxe zou u er wel eens toe kunnen brengen, om u te realiseren, dat u gelukkiger bent zonder dat luxeartikel, dan met. Omdat u immers ook niet meer de zorg heeft om dat luxeartikel.
In een oprecht beleefde Vastentijd zou de mens voor zichzelf eens een lijstje dienen te maken van alles, dat hem als ‘vanzelfsprekend’ voorkomt: De TV, het mobieltje, de I-Pad, de auto voor de deur, om maar eens wat voorbeelden te noemen. Wat zegt u? U heeft de auto nodig? Prima! Maar daar gaat het ons hier niet om. Het gaat niet om ‘noodzaak’, maar om ‘vanzelfsprekendheid’. U weet pas weer echt, hoe gelukkig u bent met die auto, als u hem drie dagen laat staan. En dan alles te doen met het openbaar vervoer. DAT is Vasten. Probeer uzelf eens voor te stellen, om drie dagen geen enkele vorm van TV te kijken. En dat uiteraard, als u denkt zonder TV niet te kunnen leven. En leg dat mobieltje eens drie dagen in een la. En geen Facebook of Twitteren! En ontdek dan eens, hoe nerveus u wordt, omdat ‘niemand’ u kan ‘bereiken’. Het is, om die nervositeit eens te voelen, wat u zou moeten leren beseffen, hoe afhankelijk u bent geworden van uw eigen luxe! Dat kan dus best een beproeving zijn. Maar in dat geval kunt u rekenen op Rooms Katholieke ontheffing. Want in het hernieuwde ‘Onze Vader’, dat door de Rooms Katholieke Kerk met veel aplomb in de Liturgie is ingevoerd, staat in de voorlaatste regel: ‘En leidt ons niet in beproeving‘. Dus voor de Roomse Kerk hoeft u de Vastentijd eigenlijk helemaal niet meer serieus te nemen. Het is Sjoemelvasten geworden, avant la lettre!
En daarom is de conclusie best te trekken, dat u voor zo’n tijd van bezinning helemaal geen religieuze vermaning nodig heeft. Want dat kunt u zelf ook. Integriteit en openheid naar uw eigen geweten en besef, hoezeer u de ‘vanzelfsprekendheid’ soms uit het oog verliest, dat heeft u nodig, om het hele jaar door te kunnen en durven vasten. Als u merkt, dat u weer iets teveel ‘vanzelf’ vindt gaan, vast er dan eens mee. U staat zo weer op uw eigen voeten. Vas-ten-zeker!